Reflectie op de Challenge Day

Voorafgaand aan de Challenge Day hebben we met zijn allen heel hard gewerkt om een mooie en inspirerende presentatie neer te zetten.
Pas op de dag zelf weet je of dat ook daadwerkelijk gelukt is...

In de voorbereidingen voor de Challenge Day is toch stiekem behoorlijk wat tijd gaan zitten. Samen met Frank heb ik van een simpele screencast een echte film gemaakt met passende muziek. Op dat gebied hebben we elkaar prima aangevuld en heb ik er zeker veel van geleerd. Van de samenwerking heb ik genoten!

En dan de VR-brillen nog...
Een week van te voren was het nog maar de vraag of ze wel op tijd binnen zouden zijn, maar dat kwam gelukkig goed.
Toen moesten ze natuurlijk nog in elkaar gezet worden... Na de eerste 5 brillen had ik het in de vingers en kon ik tempo gaan maken. Na in totaal een uurtje of 5 waren ze alle dertig klaar!

Op maandag vonden Frank en ik nog de tijd om de feedback van de gamemasters op Quest 4a te verwerken. Om de presentatie nog beter te maken.

En toen was het ineens 18.00 u...
De eerste presentatie verliep prima, bij de tweede presentatie wilde het geluid niet opstarten. Jammer, maar helaas niet meer te verhelpen in die korte tijd. Op de laptop kwamen de beelden en het geluid veel minder duidelijk over dan op het grote scherm.
Het draaiboek, de film en de stellingen vind je hier.

Uit de "Feedback in 1 minuut" maken we op dat de meeste bezoekers onze toekomstbeeld in meer of mindere mate reëel vonden. Zijn geven aan dat het "leren maken van bewuste keuzes" en het "samenwerken in groep" erg belangrijk is in het onderwijs van de toekomst. Daarnaast denken zij dat "digitale technologieën" en het "gebruik maken van netwerken" erg belangrijk zal zijn in de toekomst.
"Maker education" en "samenwerken met stakeholders" wordt als minder belangrijk gezien.

Qua innovativiteit zijn de meningen wat verdeeld, maar door meerdere mensen worden de VR-brillen in combinatie met de QR-code om het rollercoaster-filmpje te vinden, als prikkelende binnenkomer benoemd.

Door in het scenario nog meer out-of-the-box te denken, kan het scenario innovatiever worden. De digitale mogelijkheden die we hebben laten zien, zijn ook nu al in ontwikkeling. Helemaal nieuw is het dus niet. Wel denken wij dat deze technologieën nu nog in de kinderschoenen staan en dat ze over 15 jaar door-ontwikkeld zijn tot niet meer weg te denken technologieën in het onderwijs.

De verbindingen die Frank en ik legden tussen ons scenario en onze visie op onderwijs in 2030 hadden we nog kunnen verduidelijken door wat steekwoorden op het bord te laten verschijnen. Nu moesten de bezoekers zich goed focussen om de draad niet kwijt te raken.

De stellingen zorgden ervoor dat er een gesprek ontstond, waarbij meerdere mensen hun mening konden geven. Per presentatie konden we 2 stellingen aan bod laten komen, wat door sommige bezoekers als weinig werd ervaren. Wij hebben gekozen voor wat meer diepgang i.p.v. het bespreken van meer stellingen.
Het viel me op dat de meeste mensen twijfelen bij de stellingen. Ze hebben de neiging om tussen ja en nee in te gaan staan.
Dit geeft mij aan dat veel mensen nog twijfelen over hoe het onderwijs er over 15 jaar uit zal zien. Bij de stellingname kozen sommigen voor de meest wenselijke situatie, maar anderen juist voor de meest waarschijnlijke situatie.

Al met al ben ik best tevreden met het eindresultaat!

Feedback tijdens de Challenge Day voor League of Innovators

Ik heb de presentatie van League of Innovators bezocht en hen Feedback gegeven.
Het feedback-formulier vind je hier.

Mijn Netwerk m.b.t. Innovaties

Door mijn functie als bouwcoördinator ben ik vrij goed op de hoogte van de kennis en vaardigheden van personen in mijn team en binnen het bestuur. Verder zijn er ook nog mensen buiten mijn werk die zich bezig houden met Innovaties en mensen die fungeren als verbinding met innovatieve mensen buiten mijn eigen netwerk.

Binnen de school heb ik veel contact met de directeur en de verschillende experts. Zij zijn binnen hun eigen expertise op zoek naar nieuwe (innovatieve) manieren om het onderwijs op onze school zo optimaal mogelijk vorm te geven.
Zelf bezoek ik alle leerkrachten van midden- en bovenbouw in het kader van de begeleidingsgesprekken. Zij kunnen ten allen tijde bij mij terecht voor advies, maar het begeleidingsgesprek staat ook een aantal keer per jaar ingepland.

Binnen ons bestuur heb ik regelmatig contact met leerkrachten/experts over bijvoorbeeld de inzet van ICT in het onderwijs. Daarnaast heb ik contact met andere MLI-ers binnen het bestuur (afgerond of studerend) middels een expertgroep MLI.

Buiten mijn werk ken ik één ander persoon die de MLI heeft afgerond. Ook dit contact zet ik actief in om mijn expertise te vergroten. Bijvoorbeeld door feedback te vragen op onderzoek dat ik doe binnen onze school. Andere personen hebben bijvoorbeeld Master SEN afgerond en kunnen mij informatie geven over ontwikkelingen binnen hun vakgebied.

Op Facebook heb ik contact met innovatieve mensen via een aantal groepen en community's (Bijvoorbeeld United 4 Education, en Operation Education). Daarnaast fungeert één van mijn Facebookvrienden als verbinding naar andere innovatieve mensen. Hij stuurt mijn vragen door aan andere mensen, zodat mijn netwerk via hem vergroot wordt.

Natuurlijk behoren ook alle medestudenten van de MLI tot mijn netwerk. Vooral het uitwisselen tussen de verschillende sectoren bijvoorbeeld in de leerteams, ervaar ik als erg waardevol.

Quest 3 - SWOT

Een analyse van de Aquamarijn op weg naar de toekomst beschreven in scenario 2 (Aanpassingsgericht burgerschap + Diversiteit). De naam die we ons scenario hebben gegeven is:

Samenwerken; jezelf volgen

Als Montessorischool hebben we al een voorsprong voor wat betreft differentiatie. Differentiatie is voor ons "a way of life", waardoor passend onderwijs ook echt bij ons past.
De methode "De Vreedzame school" legt de basis voor groepsvorming en burgerschap.
In de school wordt met name gebruik gemaakt van individuele leerdoelen. Het werken met groepsdoelen wordt als niet wenselijk beschouwd. Voor samenwerken is ook geen leerlijn vastgesteld, waardoor het niveau van samenwerken niet hoog genoeg is. Op het gebied van Engels wordt al geëxperimenteerd in een aantal groepen. Het Engels wordt nog niet op voldoende hoog niveau en in elke klas gegeven, waardoor het ook een bedreiging is voor ons scenario. Voor wereldwijde samenwerking is een hoger niveau van Engels noodzakelijk. 
Leerkrachten voelen zich verantwoordelijk voor hun eigen taak, maar voelen zich er minder verantwoordelijk voor om samen steeds dichter bij het einddoel (het beste uit alle kinderen halen) te komen. 
Een groot deel van de leerkrachten heeft zijn bedenkingen bij nieuwe innovatieve ideeën en technieken. Het kost hen ook veel tijd om zich nieuwe technieken eigen te maken.
De voorwaarden zijn daarvoor nog niet aanwezig, dus is het op dit moment een zwakte m.b.t. tot ons scenario. Het scenario biedt ook kansen om inclusief onderwijs te realiseren en te werken met portfolio's. Nieuwe software werkt ondersteunend bij het volgen van eigen leerlijnen op alle gebieden. Het samenwerken met andere organisaties en scholen in de buurt staat nog in de kinderschoenen, maar biedt wel kansen voor het vergroten van het netwerk. Op dit moment is inclusief onderwijs nog niet mogelijk op onze school.
Als bedreiging wordt gezien dat je bij samen leren een manier moet vinden om de individuele voortgang zichtbaar te maken. Ook de dominantie van inspectie en CITO kunnen een bedreiging vormen voor het individueel vormgeven van het onderwijs.
Als MLI-er heb ik de taak om mijn netwerk in te zetten bij de ontwikkelingen van de school en de school te ondersteunen bij het opbouwen van een netwerk. Samenwerken met de omgeving wordt in ons toekomstscenario een belangrijk pijler van het onderwijs. Samenwerken met collega's wordt bij ons op school al regelmatig gedaan, maar samenwerken met de scholen op ons heen gebeurt nog weinig. Op dit moment zien veel collega's daar nog niet de noodzaak toe, hier zal een omslag in denken voor nodig zijn die door mij begeleid moet worden.
Ook het implementeren van nieuwe technologieën zal begeleid moeten worden. Collega's hebben trainingen nodig om met deze technologieën om te leren gaan en nog veel belangrijker om ze op de juiste manier in te leren zetten.
Leerkrachten moeten bijscholing in Engels krijgen en getraind worden in het doen van activiteiten in het Engels. Op dit moment heeft slechts de helft van het team de benodigde vaardigheden op het gebied van de Engelse taal.

4 verschillende toekomstscenario's

Scenario 1 - Aanpassingsgericht burgerschap + Uniformiteit

Het is april 2032 en Job (10 jaar) loopt naar school...
Hij ziet het groene dak van de school al vanuit de verte.

Zijn ouders hebben deze duurzame school gekozen, omdat ze het belangrijk vinden dat mens, milieu en economie met elkaar in evenwicht zijn. Ze zijn ervan overtuigd dat de aarde alleen op deze manier kan overleven. Naast deze duurzame school, zijn er nog een aantal andere scholen in de buurt, maar elk vinden ze een ander thema belangrijk. Zo is er een school voor hoogbegaafde kinderen, een school voor islamitische kinderen en een gezonde school waar sporten en gezonde voeding centraal staan. Ouders kiezen voor hun kind de school die het best bij hun opvoeding past. Op weg naar school komt Job veel schoolgenoten tegen, hij herkent ze aan hun kleren. Alle kinderen dragen kleren in groen, wit en blauw, gemaakt van bio-katoen.
Aan het begin van het jaar worden de schoolafspraken concreet gemaakt in alle klassen. In elke klas zitten kinderen van ongeveer dezelfde leeftijd en dus ongeveer hetzelfde niveau. Groepsdoelen worden vastgesteld en alle kinderen van de klas zetten hun naam eronder. Ook de ouders worden bij de groepsdoelen betrokken, zodat iedereen (school, kinderen en ouders) mede verantwoordelijk is voor het behalen van die doelen. Vandaag worden de groepsdoelen in de klas en met de ouders geëvalueerd. Wat gaat er goed en wat kan nog beter? Job heeft er zin in, want de klas gaat vast een aantal doelen behalen!
In de klas wordt veel aandacht besteed aan het samen spelen en leren. Samen worden aan de groepsdoelen gewerkt, wie het even niet lukt wordt geholpen door de anderen. Buitensluiten is er niet bij, want iedereen hoort bij de groep. De groep wordt veelvuldig aangesproken op de groepsverantwoordelijkheid, want samen bereik je meer dan alleen.
Iedereen in de klas volgt dezelfde lessen en oefent op dezelfde manier om de lesstof te beheersen. Uitzonderingen zijn er niet, iedereen is hier gelijk! Zoals iedere dag worden ook vandaag bijna alle lessen gegeven met behulp van Virtual Reality. Alle kinderen een VR bril en headset op en de les over Egypte kan beginnen!

Job vindt de lessen met VR geweldig! Hij is gisteren in de piramide van Cheops geweest en vandaag gaan ze een dag beleven in het oude Egypte. In de VR is veel interactie mogelijk zodat, de ervaring steeds anders is. De ene keer ben je een kind, de volgende keer een Farao. Opdrachten maakt Job nooit meer in een schrift, daarvoor in de plaats zijn oefeningen in VR gekomen. Uiteindelijk moet iedereen dezelfde stof beheersen.

Aan het eind van de dag wordt met de klas geëvalueerd hoe de dag is verlopen en er worden groepsafspraken gemaakt voor de volgende dag. Als Job thuis komt, hebben zijn ouders de evaluaties van de groepsdoelen en van de dag al gekregen. Samen met zijn ouders bespreekt Job hoe hij morgen nog meer kan bijdragen aan het groepsdoel.    

Mensen kwamen de afgelopen jaren steeds meer op zichzelf te staan in een individualiserende samenleving. De bindingen tussen mensen werden de afgelopen jaren losser en individuen gingen steeds meer hun eigen voorkeuren volgen.
Doordat onderlinge bindingen losser werden ontstond de ieder-voor-zich mentaliteit, die in de jaren rond 2020 zijn toppunt bereikte. Al snel ontstond er een tegenbeweging, waarin gelijkdenkende mensen elkaar steeds meer gingen opzoeken. Al in 2014 werd deze individualisering voorzien en werd er ook al voorspeld dat collectieve beleving een belangrijke factor in de samenleving zou worden (Sectorinstituut Openbare Bibliotheken, 2014). 2016 was een belangrijk jaar voor VR waarin het bekend werd bij het grotere publiek (Carson, 2015). De sterke aanwezigheid Virtual Reality die al in opkomst is sinds 2015, maar nu niet meer weg te denken is uit het dagelijks leven, zorgt ervoor dat leerlingen de mogelijkheid hebben om mensen uit andere culturen in de virtuele wereld te ontmoeten (Carson, 2015). Ook in het onderwijs is het horen bij een groep een belangrijk kenmerk. In het OECD rapport van 2013 wordt al aangegeven dat scholen in de toekomst voor binding in de gemeenschap moeten gaan zorgen (OECD, 2013). Vanaf 2014 gingen scholen zich steeds meer profileren , enerzijds om meer studenten aan te trekken in tijden van daling van leerlingaantallen (OECD, 2013), anderzijds om juist een specifieke doelgroep aan te spreken (Dulmers, 2014). Vanaf 2020 wordt deze profilering steeds belangrijker, omdat ouders en studenten bewuster kiezen voor een school die bij hen past. Het onderdeel zijn van een groep is ook in de school erg belangrijk.
In het advies van Ons Onderwijs 2032 wordt geadviseerd om leerlingen op school te leren samen te leven en te werken, hun eigen mening te vormen en die van anderen te respecteren (Ons onderwijs 2032 - Advies, 2016). Op dit moment staat het onderwijs geheel in het teken van samen werken en samen leren.
Omdat jongeren nog meer dan in 2015, worden opgeleid voor banen die nog niet bestaan, zijn de 21st century skills ook nu nog heel belangrijk (SLO, 2013). Inmiddels zijn deze skills compleet verweven in het curriculum.

Scenario 2 - Aanpassingsgericht burgerschap + Diversiteit

Het is april 2032 en Jelle (10 jaar) loopt naar school...
Vandaag gaat hij met een groep kinderen aan het werk die allemaal interesse hebben in de geschiedenis van de wereld. Jelle heeft er zin in, want hij houdt ervan om in het leven van vroeger te duiken. Alle kinderen van de school worden telkens voor een bepaalde periode verdeeld in leergroepen. De leergroepen worden gevormd door leerlingen van alle leeftijden en niveaus. In de leergroepen wordt samengewerkt aan de door de leergroep zelf bepaalde leerdoelen. Binnen de leergroep worden duidelijke afspraken gemaakt over omgangsvormen en samenwerken. Alle leerlingen binnen de leergroep zijn samen verantwoordelijk voor het behalen van de groepsdoelen. Alle leerlingen hebben daarnaast ook persoonlijke leerdoelen bepaald. De taken binnen de groep worden zo verdeeld, dat iedereen ook aan zijn persoonlijke leerdoelen kan werken.
In Jelle's leergroep staat het oude Egypte centraal. Hij heeft samen met Linda (12 jaar) de taak gekregen om zoveel mogelijk uit te zoeken over de piramides.

Door middel van interactieve Virtual Reality hebben Jelle en Linda gisteren de piramide van Cheops van binnen bekeken en ontdekt welke kenmerken deze piramide heeft.

Vandaag gaan ze in VR onderzoeken hoe de piramides gebouwd werden. Ze kunnen dat interactief onderzoeken vanuit verschillende perspectieven, bijvoorbeeld van een Farao of van een bouwer.

Samen zijn Jelle en Linda verantwoordelijk voor de presentatie van het onderdeel piramides.
Binnen de leergroep wordt op veel verschillende manieren geleerd. Iedereen is anders, maar samen zijn ze verantwoordelijk voor het behalen van de groepsdoelen. Als het iemand niet lukt, springen de anderen bij. Samen komen ze verder dan alleen!
Iedere dag worden de groepsdoelen geëvalueerd en worden er afspraken gemaakt voor de volgende dag. Ook persoonlijke doelen worden wekelijks geëvalueerd.

De sociale wereld waarin mensen zich begeven, bestaat niet meer alleen uit het elkaar ontmoeten in Real Life, maar ook uit een digitale sociale wereld. In de de jaren rond 2016 gebeurde dat o.a. via Facebook, Twitter en Instagram in 2D (OECD, 2013). De sterke aanwezigheid Virtual Reality die al in opkomst is sinds 2015, zorgt ervoor dat mensen elkaar ook in 3D kunnen ontmoeten. Deze technologie is niet meer weg te denken uit het dagelijks leven en zorgt ervoor dat leerlingen de mogelijkheid hebben om mensen uit andere culturen in de virtuele wereld te ontmoeten (Carson, 2015). Al in 2014 wordt in  het bestuursakkoord PO aangegeven dat digitale leermiddelen het onderwijs kunnen en moeten ondersteunen bij de noodzakelijke diversiteit in het onderwijs (Rijksoverheid, 2014). Ook wordt in het bestuursakkoord benoemd dat elk kind passend (en dus gedifferentieerd) onderwijs moet krijgen. In 2020 lukt dat daadwerkelijk voor ongeveer 90% van de kinderen. Op dit moment krijgen alle kinderen passend onderwijs op de basisschool.
In het advies van Ons Onderwijs 2032 wordt geadviseerd om leerlingen op school te leren samen te leven en te werken, hun eigen mening te vormen en die van anderen te respecteren (Ons onderwijs 2032 - Advies, 2016). Op dit moment staat het onderwijs geheel in het teken van samen werken en samen leren. Binnen het onderwijs wordt rekening gehouden met de individuele mogelijkheden en beperkingen van alle leerlingen zoals in 2016 al werd gevisualiseerd (Ons onderwijs 2032 - Advies, 2016).
Omdat jongeren nog meer dan in 2015, worden opgeleid voor banen die nog niet bestaan, zijn de 21st century skills ook nu nog heel belangrijk (SLO, 2013). Inmiddels zijn deze skills compleet verweven in het curriculum.


Scenario 3 - Individualistisch burgerschap + Uniformiteit

Het is april 2032 en Sanne (10 jaar) loopt naar school...
Sanne loopt samen met Noor, die bij haar in de klas zit. Ze kijkt naar haar kleren en knikt bewonderend. Noor heeft echt een eigen stijl, net zoals zij zelf.

In de klas hebben veel kinderen een eigen stijl en op school wordt het maken van eigen keuzes in bijvoorbeeld kledingstijl gestimuleerd. Ieder kind leert verantwoordelijk te zijn voor zijn eigen keuzes. Vandaag gaan ze in Virtual Reality weer op bezoek in Egypte. Sanne vindt dat best spannend, want in VR moeten ze allerlei opdrachten uitvoeren. De opdrachten zijn voor alle kinderen uit de klas hetzelfde. Gisteren waren ze toerist in Egypte en moesten ze de weg zien te vinden naar de markt. Dat vond Sanne een lastige opdracht, want ze is van zichzelf wat verlegen. Ze had graag wat hulp gehad van klasgenoten, maar helaas moest ze het echt alleen doen. Uiteindelijk is het haar wel gelukt, maar het was niet makkelijk. Ze kreeg er maar net aan een voldoende voor.
Vandaag staat er een opdracht op het programma die haar veel meer ligt. Ze moeten onderzoeken hoe de Egyptenaren vroeger leefden en er daarna over kunnen vertellen.

Sanne weet zeker dat ze daar een goed cijfer voor gaat halen!
Vanmiddag gaan ze zoals altijd op maandagmiddag in VR op bezoek bij een andere cultuur. In die cultuur mogen ze experimenteren, praten met de mensen om hen heen en uitproberen welke uitwerking een bepaalde uitspraak kan hebben. Na afloop wordt klassikaal besproken welke ervaringen ze hebben opgedaan in VR en wat ze daar van vinden. Ieders mening wordt gerespecteerd en er wordt niet gezocht naar het gemeenschappelijke in alle ervaringen.

Het is van belang om je eigen plekje te vinden in de wereld en voor jezelf op te komen.  

De sterke aanwezigheid Virtual Reality die al in opkomst is sinds 2015, maar nu niet meer weg te denken is uit het dagelijks leven, zorgt ervoor dat leerlingen de mogelijkheid hebben om mensen uit andere culturen in de virtuele wereld te ontmoeten (Carson, 2015).
In de loop der jaren kwam er steeds meer aandacht in het basisonderwijs voor het maken van eigen keuzes. Leerlingen ervaren in het huidige onderwijs wat hun rechten en plichten zijn: nu als kind en later als ze volwassen zijn. Hierdoor leren ze keuzes maken die passen bij hun eigen ontwikkeling. Dit klopt met het advies wat in 2016 voor het onderwijs van de toekomst werd gegeven (Ons onderwijs 2032 - Advies, 2016).
Omdat jongeren nog meer dan in 2015, worden opgeleid voor banen die nog niet bestaan, zijn de 21st century skills ook nu nog heel belangrijk (SLO, 2013). Inmiddels zijn deze skills compleet verweven in het curriculum.

Scenario 4 - Individualistisch burgerschap + Diversiteit

Het is april 2032 en Sofie (10 jaar) loopt naar school...
Deze periode staat in het teken van Egypte vroeger en nu. Sofie heeft haar eigen leerdoelen op gesteld en werkt hard om die te gaan behalen. Sofie houdt ervan om uitdagende opdrachten in Virtual Reality te doen. Voor vanochtend staat een speurtocht door de piramide van Cheops op het programma. Eerst moet ze de ingang vinden en daarna moet ze op zoek naar plaatsen waar ze de sterren kan zien. Het uiteindelijke doel is natuurlijk de graftombe van Farao Cheops. Na afloop moet ze precies kunnen beschrijven hoe de piramide er van binnen uit ziet. Ze kan zelf bepalen hoeveel tijd ze hieraan wil besteden, als ze maar zorgt dat ze al haar leerdoelen binnen de afgesproken tijd behaalt.

Vanmiddag staat in het teken van persoonsvorming. Iedereen heeft een cultuur gekozen om zich in te verdiepen en daarbij een opdracht om de komende tijd mee aan de slag te gaan. Sofie heeft ervoor gekozen om de Marokkaanse cultuur in Nederland en in Marokko te onderzoeken. Ze is heel benieuwd naar de verschillen tussen Nederland en Marokko. Om een goed beeld te krijgen, gaat ze op onderzoek uit in VR. Ze kan praten met mensen uit de betreffende cultuur als buitenstaander, maar ook als iemand die zich in de cultuur leeft. Ook kan ze onderzoeken welk effect haar uitspraken hebben op de mensen in deze culturen. Door verschillende culturen te ervaren, kan ze haar eigen mening vormen en de ervaring meenemen in de vorming van haar eigen normen en waarden.

De sterke aanwezigheid Virtual Reality die al in opkomst is sinds 2015, maar nu niet meer weg te denken is uit het dagelijks leven, zorgt ervoor dat leerlingen de mogelijkheid hebben om mensen uit andere culturen in de virtuele wereld te ontmoeten (Carson, 2015).
Binnen het onderwijs wordt rekening gehouden met de individuele mogelijkheden en beperkingen van alle leerlingen zoals in 2016 al werd gevisualiseerd (Ons onderwijs 2032 - Advies, 2016). Ieder kind krijgt de ondersteuning en begeleiding die het nodig heeft. Sinds 2020 is het onderwijs echt passend voor iedereen (Passend Onderwijs, 2016).
Het belang van persoonsvorming in de toekomst wordt al in 2016 aangegeven, want leerlingen ontwikkelen hiermee een ondernemende, initiatiefrijke houding ten opzicht van leren (Ons onderwijs 2032 - Advies, 2016). Persoonsvorming is op dit moment inderdaad een belangrijk aspect van het dagelijkse onderwijs.
Omdat jongeren nog meer dan in 2015, worden opgeleid voor banen die nog niet bestaan, zijn de 21st century skills ook nu nog heel belangrijk (SLO, 2013). Inmiddels zijn deze skills compleet verweven in het curriculum.





Carson, E. (2015, december 11). virtual reality in 2016: the 10 biggest trends to watch. Opgehaald van http://www.techrepublic.com/article/virtual-reality-in-2016-the-10-biggest-trends-to-watch/

Dulmers, R. (2014). Marktgerichte school heeft de toekomst.
Geraadpleegd op 18-02-2016,
van http://wij-leren.nl/marktgerichte-school.php

OECD. (2013). Trends Shaping Education 2013. OECD Publishing. 

Opgehaald van http://www.keepeek.com/Digital-Asset-Management/oecd/

education/trends-shaping-education-2013_trends_edu-2013-en

Ons onderwijs 2032 - Advies. (2016). Opgehaald van http://onsonderwijs2032.nl/advies/

Passend Onderwijs. (2016). Opgehaald van Website voor Passend Onderwijs: 

https://www.passendonderwijs.nl/nieuws/dekker-wil-aantal-thuiszitters-sneller-terugdringen/

Rijksoverheid. (2014, juli 10). Bestuursakkoord voor de sector Primair Onderwijs. 

Opgehaald van Rijksoverheid: 
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2014/07/10/bestuursakkoord-voor-de-sector-primair-onderwijs

Sectorinstituut Openbare Bibliotheken. (2014). Trends in de samenleving - 

ontwikkelingen op het gebied van demografie, economie, media en informatie binnen het sociaal-culturele domein. 
Den Haag.

SLO. (2013). 21st century skills: een nieuwe uitdaging voor het curriculum. LRPLN, 48-49.

Eerste uitwerking van de drijvende krachten

Om de 4 toekomstscenario's te kunnen uitwerken ben ik gestart met het uitwerken van de drijvende krachten. Daarbij heb ik mezelf de vraag gesteld :"Welke kenmerken van het onderwijs kun je tegenkomen in beide uitersten van een drijvende kracht?"
De eerste uitwerking van uniformiteit-diversiteit:

De eerste uitwerking van individualistisch burgerschap - aanpassingsgericht burgerschap:

Deze eerste uitwerkingen kunnen als basis dienen voor de uitwerking van de 4 toekomstscenario's.

Beoordeling van de persoonlijke blogs

Als onderdeel van het persoonlijke deel van Quest 1, moesten we de individuele opdracht van de leden van Respice in futuro! beoordelen.

Ik vond het lastig om mijn medestudenten te beoordelen, omdat we ook bij het persoonlijke deel intensief samengewerkt hebben. De gekozen trends wijken niet zo veel van elkaar af en ook de drijvende krachten liggen dicht bij elkaar.

Mijn beoordeling vind je hier, het overzicht van alle uitgedeelde punten staat op ons groepsblog.

Trends en de Drijvende Krachten

Maandag hadden we een gastcollege van Anje Ros, waarin we werden meegenomen in de wereld van de Maatschappelijke Trends.
De leden van Respice in Futuro! hebben daarna gezamenlijk de Trends beoordeeld op impact en onzekerheid.
Samen kwamen we tot de conclusie dat voor ons de volgende twee trends erg belangrijk zijn:

Trend 2: Gelijkheid - Ongelijkheid
impact
Verschillen tussen mensen nemen toe en worden steeds zichtbaarder, daardoor wordt ook het verschil in kansen die men krijgt steeds groter.
Hebben alle kinderen wel echt gelijke kansen of is dat maar schijn?
(on)zekerheid
Welke kant zullen de ontwikkelingen op gaan...?
Meer differentiatie of meer gelijkheid, maken we verschillen helder of compenseren we ze?

Trend 5: Maatschappelijke onrust - Culturele diversiteit
impact
De onzekerheid die de kans op aanslagen met zich mee brengt is groot. Hoe bespreek je deze onrust in het onderwijs en wat is de taak van het onderwijs hierin?
Hoe ga je als school om met extremistische standpunten van (ouders van) leerlingen?

(on)zekerheid
Wordt de onrust steeds groter of zal er weer een periode van rust ontstaan?
Het zoeken naar waarden en normen zorgt voor veel onzekerheid. Ontstaat er een nieuw soort verzuiling?

Op het blog van Respice in futuro! vind je de uitgebreide redenatie achter die keuze.

Trend 2: Gelijkheid - Ongelijkheid 
Het onderwijs krijgt te maken met (sociale) verschillen tussen leerlingen. In vergelijking met andere landen presteren onze zwakke leerlingen goed, maar onze sterke leerlingen zwak. In hoeverre het de taak van het onderwijs is om die verschillen te verkleinen of talenten te ontplooien en aandacht te besteden aan maatschappelijke betrokkenheid en verantwoordelijkheid is nog een grote vraag.  
Passend Onderwijs (https://www.passendonderwijs.nl/) in het basisonderwijs gaat er van uit dat elk kind, als het kan, naar het regulier onderwijs gaat. Zo worden kinderen zo goed mogelijk voorbereid op een vervolgopleiding en op een plek in de samenleving. Alle kinderen verdienen een zo passend mogelijke plek in het onderwijs. Onderwijs dat leerlingen uitdaagt, dat uitgaat van hun mogelijkheden en rekening houdt met hun beperkingen. Het speciaal onderwijs blijft wel bestaan voor kinderen die daar het best op hun plek zijn.
Binnen het basisonderwijs betekent het dat enerzijds zoveel mogelijk kinderen meedoen met het basisaanbod, maar anderzijds dat er extra uitdaging voor de (meer)begaafde leerlingen wordt gegeven en de lesstof aangepast wordt voor leerlingen voor wie de basisstof te hoog gegrepen is.
Op het Speciaal onderwijs komen kinderen met heel diverse onderwijsbehoeften, zodat daar de diversiteit groot is.
Door de grote druk op het gebruik van (CITO)-toetsen, wordt uniformiteit juist gestimuleerd. Alleen als je kan bewijzen dat een kind een andere uitstroom zal hebben, hoeft het kind niet te voldoen aan de lat die gelegd wordt door de inspectie. In elk ander geval heeft het kind onvoldoende groei doorgemaakt.
Jarenlang heeft de focus gelegen op remediëren als kinderen onvoldoende scoorden, maar niet op het bevorderen van excellentie. Pas sinds enkele jaren wordt hier wel meer aandacht aan besteed, zodat ook de (meer) begaafde kinderen de uitdaging krijgen die ze verdienen (http://talentstimuleren.nl/?file=1175&m=1390315966&action=file.download).
Wat zijn de mogelijkheden en onmogelijkheden van het onderwijs? Hoe uiteenlopend kunnen de onderwijsbehoeften zijn om goed onderwijs voor iedereen te kunnen garanderen?


De drijvende kracht die we hieraan hebben gekoppeld is:
Uniformiteit <-> Diversiteit

Uniformiteit: 
Streven naar gelijkheid / eenvormigheid / gelijkvormigheid







Diversiteit: 
Streven naar eigenheid / erkennen en waarderen van verschillen tussen personen











Consequenties voor het (basis)onderwijs van de toekomst:
Passend onderwijs voor alle kinderen zal betekenen dat de diversiteit in het basisonderwijs steeds groter wordt. Leerkrachten zullen moeten kunnen inspelen op alle (on)mogelijkheden die zich voordoen en zullen steeds flexibeler moeten omgaan met de lesstof. Kinderen moeten leerdoelen voor zichzelf kunnen bepalen, zodat ieder kind uitgedaagd wordt op zijn eigen niveau. Tevens kunnen persoonlijke leerdoelen de motivatie verhogen.
Toetsen moeten afgenomen worden op het moment dat de leerling eraan toe is, zodat er altijd een juist en actueel beeld van de ontwikkeling is. Scholen kunnen zich specialiseren en worden op die specialisatie en op de persoonlijke ontwikkeling van hun leerlingen beoordeeld.
Als de uniformiteit in het onderwijs zal toenemen, dan betekent dat een grotere rol voor vaste toetsen op vastgestelde toetsmomenten. Ieder kind wordt langs dezelfde lat gelegd om een uitspraak te doen over zijn ontwikkeling t.o.v. het landelijk gemiddelde. Scholen worden beoordeeld op hun afwijking t.o.v. het vastgestelde gemiddelde en krijgen weinig tot geen ruimte om zich te specialiseren. Alle scholen zijn vrijwel identiek. 

Onderstaande links heb ik gebruikt om mijn visie op deze trend vorm te geven:

http://rinekevandaalen.nl/boekbesprekingen/robert-putnam-our-kids/ 

http://intra.iam.hva.nl/content/0809/verdieping2/trendanalyse/intro-en-materiaal/Maatschappelijke-trends.pdf
https://pure.uvt.nl/portal/files/856071/SOCIALEH.PDF
http://www.socialevraagstukken.nl/wrr-ongelijkheid-is-ook-in-nederland-een-kwestie/
http://www.socialevraagstukken.nl/een-kloof-tussen-hoger-en-lager-opgeleiden-is-van-alle-tijden/
http://dspace.library.uu.nl/handle/1874/325018
http://www.socialevraagstukken.nl/maatschappelijke-uitsluiting-is-de-nieuwste-trend/

Trend 5: Maatschappelijke onrust - Culturele diversiteit
In de Kerndoelen van het basisonderwijs wordt beschreven dat het onderwijs voldoende aandacht moet besteden aan burgerschap waarbij één van de doelen is dat leerlingen zich leren te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. In de nota burgerschap worden leerlijnen beschreven voor PO en VO.
In Koers Primair wordt beschreven dat de school goed moet kunnen omgaan met de toenemende individualisering van de samenleving én met onderlinge verschillen tussen leerlingen. De keerzijde van toenemende individualisering is een vermindering van saamhorigheidsgevoel en een afname van sociale cohesie. Aandacht voor normen en waarden en goed burgerschap zijn daarbij van belang.
In het advies van OnsOnderwijs2032 ( http://onsonderwijs2032.nl/advies/​ ) staat dat in een samenleving met een overweldigend informatieaanbod en steeds minder traditioneel houvast, bijvoorbeeld in de vorm van een godsdienst, mensen voor de waarden waarop ze zich baseren steeds meer op zichzelf en elkaar aangewezen zijn. Het onderwijs van de toekomst besteedt niet alleen aandacht aan de waarden van de Nederlandse samenleving en het voortbestaan van de rechtsstaat. Het brengt leerlingen ook sociale vaardigheden bij, evenals kennis van en begrip voor andere culturen. In het toekomstige onderwijs ligt de nadruk meer dan nu op leren deelnemen aan de democratische samenleving en respect voor elkaar hebben. Dit maakt dat het van belang is om ook in het basisonderwijs aandacht te besteden aan burgerschap.
Hoe de invloed van het onderwijs zich verhoudt tot de invloed van de peergroep en het gezin is de vraag. 

De drijvende kracht die we hieraan hebben gekoppeld is:  
Aanpassingsgericht burgerschap <-> Individualistisch burgerschap

Aanpassingsgericht burgerschap: 

Gericht op sociale betrokkenheid. Aanpassen op de sociale gemeenschap, het nastreven van algemene belangen is belangrijker dan autonome keuzes.

Individualistisch burgerschap:

Gericht op discipline en zelfstandigheid. Individuele rechten en zelfontplooiing zijn belangrijker dan algemene sociale belangen.

Consequenties voor het (basis)onderwijs van de toekomst:
In het basisonderwijs wordt de basis gelegd voor burgerschap. Hoewel de uitwerking ervan veel minder specifiek is dan in MBO of HBO, is het van belang om na te denken over de invulling van het onderwijs op het gebied van burgerschap.
Als de nadruk ligt op individualistisch burgerschap, dan is het van belang om kinderen vooral te leren hun eigen beslissingen te nemen, voor zichzelf op te komen en zich zelf te ontwikkelen. Stevig in je schoenen staan (weerbaarheid) is daarvoor onmisbaar, daarom moet daar veel aandacht aan besteed worden. Er wordt veel aandacht besteed aan het maken van keuzes en op basis waarvan kinderen keuzes kunnen maken. De nadruk wordt gelegd op het feit dat iedereen op een andere manier naar de samenleving kijkt en zijn eigen beslissingen neemt over wat goed voor hemzelf is.
Als de nadruk ligt op aanpassingsgericht burgerschap, dan is het van belang om de kinderen te leren kijken naar het algemeen belang van de klas, de school, de stad, de provincie, het land en de wereld. Hoe ouder kinderen worden, hoe groter de reikwijdte van het algemeen belang moet zijn. Waar het in een kleutergroep vooral gaat over het algemeen belang van de klas, zal het in de bovenbouw ook gaan over het algemeen belang van het land en de wereld. Ook het algemeen belang van verschillende groepen is erg belangrijk. Bij welke groep wil je horen en op basis waarvan maak je de keuze? Kinderen leren dat hun persoonlijk belang minder sterk weegt dan het algemeen belang en dat respect en zorgen voor elkaar belangrijk zijn. Dit begint dus al op het niveau van de klas.

Onderstaande links heb ik gebruikt om mijn visie op deze trend vorm te geven:
http://www.slo.nl/downloads/2008/Omgaan_20met_20culturele_20diversiteit__webversie.pdf/
http://www.socialevraagstukken.nl/diversiteitsbeleid-op-werkvloer-vergeet-vaak-de-meerderheid/
http://www.socialevraagstukken.nl/multiculturele-samenleving-bestaat-wel-op-internet/

Het scenario sjabloon wat voor mij veel mogelijkheden biedt op een out-of-the-box toekomstscenario:

De richting die de trends gelijkheid-ongelijkheid en maatschappelijke onrust - culturele diversiteit op gaan is onzeker en de invloed van beide trends op het onderwijs is groot.
Passend (en inclusief) onderwijs en omgaan met culturele verschillen zijn erg actueel in het basisonderwijs. Ik heb mijn leerteam dus geadviseerd om deze twee trends te kiezen.

Voor het basisonderwijs zijn ook de volgende trends van belang:

Trend 1: Globalisering
Voor het basisonderwijs is het van belang om het nieuwe curriculum toekomst-proof te maken. De 21st century skills zijn van belang om leerlingen voor te bereiden op de banen van de toekomst.
Voor "Een Leven lang Leren" is het van belang om leerlingen al op de basisschool te laten oefenen met het zelfregulerend leren. Volgens Dignath, Buettner en Langfeldt (2008) is het makkelijker om jonge lerenden effectieve strategieën aan te leren, dan om later ineffectieve strategieën te veranderen in effectieve.
Deze trend is heel belangrijk, maar er is weinig onzekerheid over de richting van de trend.

Trend 3: Duurzaamheid
Het is van belang om kinderen een duurzame basishouding aan te leren in het basisonderwijs, om ervoor te zorgen dat kinderen zich bewust worden van de kwetsbaarheid van natuur en milieu. Dit past binnen de kerndoelen Natuur en Techniek en Mens en Samenleving (Thule-SLO).
Verspilling van voedsel en energie, duurzaam voedsel en hergebruik (recycling) van materialen zijn belangrijke thema's die behandeld worden.
Deze trend is heel belangrijk, maar er is weinig onzekerheid over de richting van de trend, mede doordat er onderdelen opgenomen zijn in de kerndoelen.

Trend 4: Nieuwe Media - Digitalisering
Op basisscholen wordt er steeds meer digitaal gewerkt, er hangen bijna overal digitale schoolborden, presentaties van kinderen worden m.b.v. een powerpoint gegeven en ook het individueel werken op de computer is niet meer weg te denken. Het niveau van digitalisering is in elke school anders, maar het staat vast dat digitalisering ervoor zorgt dat de positie van leerkracht verandert   (http://www.ed.nl/extra/onderwijs/digitalisering-op-basisscholen-wisselt-nogal-per-school-in-zuidoost-brabant-1.4805310).
Het gebruik van tablets blijft stijgen in het basisonderwijs, mede doordat het oefenen van de lesstof aangepast kan worden aan de onderwijsbehoeften van elk individu. Dit zorgt ervoor dat het beste uit het kind wordt gehaald (http://blog.econocom.com/nl/blog/trends-in-het-basisonderwijs-tablets-in-de-klas/).
Voor educatieve uitgeverijen is de noodzaak voor innovatie hoog, omdat ze moeten voldoen aan de wensen van docente. De eisen aan docenten worden steeds hoger, maar docenten vinden het lastig om het lesmateriaal aan te passen aan de persoonlijke behoeften van het kind (http://www.frankwatching.com/archive/2014/04/09/digitalisering-van-onderwijs-wat-staat-educatieve-uitgevers-te-wachten/).
Deze trend is heel belangrijk, maar er is weinig onzekerheid over de richting van de trend. Digitalisering zal in elk toekomstscenario voorkomen.

Trend 6: Demografische Ontwikkelingen
Er moet een goed personeelsbeleid zijn, zodat ook oudere leerkrachten hun taak kunnen blijven uitvoeren. En ook het promoten van een gezonde levensstijl door aandacht te besteden aan sporten, gezonde voeding, alcohol en roken is belangrijk op de basisschool, omdat uit onderzoek blijkt dat gezonde leerlingen beter presteren en langer leven. De 'Gezonde School'-aanpak biedt daarvoor veel handvatten.
Ook is het van belang voor leerkrachten om te beseffen dat de traditionele gezinssituatie niet meer bestaat, maar dat er vele gezinsvormen voorkomen. Elke vorm heeft zo zijn eigen voor- en nadelen.
Deze trend is belangrijk, maar er is weinig onzekerheid over de richting van deze trend.

Mijn kwaliteiten en persoonlijk doel

Digitale geletterdheid

Ik ben heel snel in het doorgronden van nieuwe tools en sta er ook voor open om er mee aan de slag te gaan. Ik experimenteer graag met de tools om te kijken wat de (on)mogelijkheden van de tool zijn.
Ik ben niet voor één gat te vangen en ga net zolang op zoek, totdat ik gevonden heb wat ik nodig heb. Ik ben een echte doorzetter en hou van spelletjes die ik vooral speel voor mijn plezier, maar zeker ook om te winnen ;-)

Samenwerken

Ik werk graag samen, omdat je samen veel verder kan komen dan alleen. Ik hou me aan afspraken en zorg ervoor dat het groeiproces van het team niet stagneert.
Ik ben heel gedreven en zal tot het uiterste gaan om een opdracht goed te volbrengen.
Ik hou ervan om met anderen te sparren over mijn ideeën, zodat ik ze kan aanscherpen. Ook geef ik graag feedback op ideeën en werk van andere mensen. Van het kritisch bekijken van het werk van anderen, leer ik veel. Wat ik geleerd heb, kan ik weer gebruiken bij mijn eigen ontwikkeling.

Innovativiteit / creativiteit

Ik ben iemand die graag experimenteert met nieuwe dingen. Mijn leercirkel start met een idee dat ik wil uitproberen. Na het uittesten, komt het bezinnen, denken en beslissen hoe ik ermee verder wil gaan.
Uiteindelijk is mijn doel altijd om iets zo goed mogelijk te doen en het onderste uit de kan te halen.

Avatar

In mijn Avatar zie je een gitaar. Gitaar spelen zou ik graag leren, maar de tijd ontbreekt me op dit moment. Het geeft wel aan dat ik het in de toekomst nieuwe uitdagingen zoek om mijn horizon te verbreden. Verder zie je aan mijn grote blauwe ogen dat ik een betrouwbaar persoon ben in de samenwerking. Het landschap op de achtergrond geeft aan dat ik mijn horizon graag verbreed.

Persoonlijk leerdoel

Ik wil vooral kennismaken met nieuwe tools en mijn horizon verbreden, zodat ik mijn onderwijs in de toekomst bewust kan aanpassen aan de veranderende maatschappij. Voor mij is het een uitdaging om mijn eigen enthousiasme en wil om te winnen te matigen in de samenwerking met teamleden die niet zo fanatiek zijn. Ik denk dat ik wel een goede bijdrage kan leveren aan het totale proces.
Participeren in (landelijke/regionale) onderwijsinnovatie-trajecten is een uitdaging voor mij, omdat ik daar op dit moment nog niets mee doe.

Let the Game begin!

Ik heb er zin in!
Net op het nippertje nog de eerste challenge gevonden, dus snel aan de slag om de eerste punten te scoren!